Al een aantal weken ben ik in het weekend actief op een expositie in Holte. Het zuidoosten van de provincie. Daar is veel te zien en te horen omtrent de Tweede Wereldoorlog, maar uiteraard weet ik iets minder van deze regio en dus moet ik me inlezen. Dat heb ik gedaan in het boek “Schoenen met Lusjes”. In 2005 uitgegeven en de inhoud is geschreven door 3de klas leerlingen Havo uit Onstwedde, waar Holte onder valt, van de Ubbo Emmius. Samen hun leraar geschiedenis en de zoon van één van de slachtoffers hebben ze dit boekje geschreven. Alle slachtoffers die er in Holte/Onstwedde zijn gevallen worden beschreven.
Van jonge mannen uit het dorp die in 1940 werden opgeroepen om ons land te verdedigen, verzetshelden, joodse inwoners die niet zijn teruggekeerd tot aan geallieerde bevrijders. Allemaal komen ze voorbij.
Het is dan fijn om te lezen dat in 2005, zestig jaar na het einde, de jeugd van toen hier zo’n waardevol boekje over heeft geschreven. En dan kom ik eigenlijk gelijk bij het belangrijkste van deze blog, de jeugd en de Tweede Wereldoorlog. Ik hoor dan in de media dat de jeugd niet weet wat er op 4 en 5 mei herdacht en gevierd wordt, dat er veel dertig/veertigers zijn die de monumenten wel geruimd kunnen worden en dat gewoon een dag vrij het belangrijkste is. Afgelopen weken zeer veel mensen gesproken en gezien. Allerlei leeftijd, een moeder van rond de 35 met 2 kinderen, zij vertelde de beide kinderen vele verhalen van haar eigen opa, die vechten moest om het land te verdedigen, die daarna onder moest duiken omdat hij niet voor de Duitse arbeidsindustrie wil werken en dat andere familieleden er alles aandeden om meer mensen te helpen. Verhalen die ook haar verteld zijn door overlevering. Maar ook het tegenovergestelde zag ik gebeuren, een man die naar de expositie wil, vrouw wil wel even mee (of moet ze) maar loopt dan mokkend achter haar man aan, want het duurt zolang. Man wil naderhand ook nog wel een boek kopen, maar vind zij onzin, hij heeft er toch wel genoeg. Wanneer je dan vraagt of zij ook verhalen heeft, dan komt eigenlijk een zeer onbeleefd antwoord, dat ze het allemaal onzin vindt, het zal wel gebeurd zijn maar gelukkig is er bij haar in de familie nooit over gesproken. Hoezo gelukkig? Misschien hebben haar ouders wel heel veel meegemaakt en durfden er nooit over te spreken. Hebben ze altijd een geheim met zich meegedragen. Niemand die het ooit nog zal weten.
Maar ik zie het ook dicht om me heen, mijn vriendinnen zijn totaal niet geïnteresseerd in mijn bezigheden in deze periode van het jaar. In de familiekring is er de oudste dochter van mijn zus, die wel veel leest en wil weten, mijn eigen oudste zoon ook nog wel maar wanneer ik vraag of hij 5 mei meegaat naar wat activiteiten in de provincie, activiteiten die steeds schaarser worden of die totaal niets met de bevrijding te maken hebben. Zie de link tussen een braderie en vrijheid niet bepaald. Maar nee hij gaat liever een dagje vrienden helpen in een restaurant.
Nee ik ga vanavond herdenken, dit keer eens in eigen dorp. Daar waar het beeld staat van zwaaiende mensen naar de trein. Op deze plek zijn tientallen treinen gepasseerd richting de hel. En morgen dan vier ik de vrijheid waar ook mijn familieleden voor hebben gevochten en waar er één dit met de dood in Neuengamme heeft moeten bekopen.
